Przebyte zakażenie toksoplazmozą lub aktualnie toczące się zakażenie można diagnozować przy pomocy testów z krwi ciężarnej.
W celu diagnosyki zakażenia toksoplazmozą oznaczamy we krwi pacjentki poziom przeciwciał anty-Toxo w klasie IgG i IgM.
Objawy toksoplazmozy są w większości przypadków tak nieznaczne i niespecyficzne, że mogą być potraktowane jako lekki atak grypy.
Toksoplazmoza jest choroba zakaźną wywołaną pierwotniakiem Toxoplasma gondii. O toksoplazmozie ciężarnych mówimy gdy u kobiety dojdzie do ostrej pierwotnej infekcji w trakcie ciąży. Manifestuje się ona zazwyczaj bezobjawowo lub przypominając objawy grypopodobne. Jej następstwem może być toksoplazmoza wrodzona, która u 80% noworodków przebiega bezobjawowo przy urodzeniu. Nie wyklucza to jednak późniejszego wystąpienia objawów, które pojawiają się aż u 80% dzieci. Około połowa ludności już przechorowała toksoplazmozę i jest na nią odporna. Mimo tego statystycznie około jedna na sto ciężarnych zaraża sie po raz pierwszy w okresie ciąży.
Ryzyko zakażenia płodu wrasta wraz z wiekiem ciążowym osiągając od 6-8% w 10 t.c do 80% w 38 t.c. Toksoplazmoza może być przeniesiona do płodu przez łożysko. Jest to tym bardziej prawdopodobne im później w ciaży zachoruje matka. We wczesnej ciąży łożysko jest mało przepuszczalne dla tych pasożytów. Ciężkość objawów jest odwrotnie proporcjonalna do ryzyka transmisji. W I trymestrze - najczęściej dochodzi do poronienia, w II i III trymestrze ciąży może dochodzić do zmian takich jak wodogłowie, zwapnienia śródmózgowe czy uszkodzenia wzroku. Okres inkubacji pasożyta jest dość długi ale jeśli do zakażenia dojdzie w drugim trymestrze ciąży i nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie profilaktyczne to skutki dla płodu mogą być bardzo poważne. Natomiast infekcja po około 32 tygodniu ciaży sporadycznie prowadzi do powstawania ciężkich i trwałych wad u dziecka.
Do najbardziej powszechnych badań służących rozpoznaniu toksoplazmozy w ciąży należą badania serologiczne.
Podczas ostrej infekcji ciężarnych, jako pierwsze pojawiają się przeciwciała w klasie IgM, które można wykryć już po 1-2 tyg. od zakażenia, osiągając szczyt w 4 tygodniu. Utrzymują się do 4-6 miesięcy po czym w większości przypadków zanikają. Służą one do diagnostyki aktualnej infekcji. Należy jednak pamiętać, że istnieją przypadki, w których przeciwciała IgM utrzymują się znacznie dłużej, mogąc mylnie świadczyć o ostrym zakażeniu.
Jako kolejne po 2-4 tyg. od zakażenia pojawiają się przeciwciała IgG, które pozostają u pacjentki dodatnie do końca życia świadcząc o przebytym zakażeniu. By stwierdzić w jakim odstępie czasu od badania pojawiły się przeciwciała IgG możemy dodatkowo przeprowadzić badanie awidności, którego niski wynik świadczy o aktualnym zakażeniu, natomiast wysoki oznacza dawne zakażenie - powyżej kilku miesięcy.
Według zaleceń badania w kierunku toksoplazmozy należy przeprowadzić dwukrotnie - pierwsze do 13 tygodnia ciąży oraz drugie u seronegatywnych kobiet miedzy 21-26 t.c.
Zważając na poważne skutki toksoplazmozy wrodzonej u płodu, odpowiednia diagnostyka ciężarnych w kierunku zakażenia Toxoplasma gongii jest niezwykle istotna.
Możemy wyróżnić 4 układy markerów serologicznych:
- Układ IgG– IgM– świadczy o tym, że pacjentka nie chorowała wcześniej na toksoplazmozę i jest narażona na ostrą infekcję podczas ciąży. Przy takim układzie badania serologiczne należy powtarzać co 2- 3 tygodnie by jak najszybciej wychwycić zakażenie i wdrożyć leczenie.
- Układ IgG– IgM+ świadczy o aktualnej ostrej infekcji ciężarnych wymagającej natychmiastowego wdrożenia leczenia.
- Układ IgG+ IgM+ z duża pewnością świadczą o aktualnym zakażeniu, w celu potwierdzenia należy wykonać badanie awidności IgG.
- Układ IgG+ IgM– świadczy o przebytym zakażeniu przed ciążą.